Jak powinna wyglądać dieta przy cukrzycy typu 2?

Szacuje się, że w 2015 roku na cukrzycę typu 2 chorowało 415 milionów osób, a do roku 2040 liczba ta wzrośnie aż do 642 milionów¹. Odpowiednio skomponowana dieta odgrywa kluczową rolę w profilaktyce tej choroby. Jeśli zastanawiasz się, co można jeść, jak ma się cukrzycę, jak powinien wyglądać jadłospis przy cukrzycy typu 2 lub szukasz pomysłu na obiad dla cukrzyka typu 2 – koniecznie przeczytaj poniższy artykuł.

Spis treści:

1. Jak wygląda dieta w cukrzycy typu 2?
2. Produkty zalecane w diecie cukrzycowej
   • Przykładowe posiłki dla diety w cukrzycy typu 2 
3. Czego unikać w trakcie diety cukrzycowej?
4. Efekty po zastosowaniu diety cukrzycowej

Jak wygląda dieta w cukrzycy typu 2?

Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych cechująca się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Wynika z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki trzustki. W przypadku cukrzycy typu 2 – która występuje najczęściej – trzustka jest zdolna wytwarzać insulinę, jednak tkanki docelowe, na które działa, są na nią oporne (zjawisko insulinooporności). 

Zalecanymi metodami leczenia cukrzycy są farmakoterapia i odpowiednie postępowanie dietetyczne oraz wdrożenie aktywności fizycznej. Przy cukrzycy typu 2 najlepiej sprawdzają się: dieta z niskim indeksem glikemicznym, dieta DASH i dieta śródziemnomorska.

Jadłospis dla cukrzyka typu 2 powinien być przede wszystkim dopasowany indywidualnie. Często musi uwzględniać towarzyszące choroby czy schorzenia (np. nadciśnienie, otyłość, hiperlipidemię). Ważne jest, aby w diecie znalazły się produkty o wysokiej wartości odżywczej, niskiej wartości energetycznej i niskim indeksie glikemicznym. Aby dobrze dopasować dietę w cukrzycy typu 2, należy najpierw dowiedzieć się, jak obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne. Dopiero znając tę wartość, można przystąpić do komponowania jadłospisu.

Zaleca się wdrożenie praktycznych metod obniżania ładunku glikemicznego posiłku np.: 

• wybieranie produktów pełnoziarnistych jako źródła węglowodanów, 
• zadbanie o odpowiednią podaż błonnika w posiłkach, 
• uwzględnianie źródeł białka, 
• dodawanie wartościowych źródeł tłuszczu do potraw,
• unikanie nadmiernego rozdrobnienia czy rozgotowywania produktów.

W diecie osób z cukrzycą typu 2 znajduje zastosowanie większość zaleceń, które przedstawia piramida zdrowego żywienia. 

Sprawdź także: Jakie warzywa i owoce jeść wiosną?

Produkty zalecane w diecie cukrzycowej

W diecie dla cukrzyka typu 2 zalecane są:

• produkty zbożowe pełnoziarniste: pieczywo żytnie razowe, pełnoziarniste, orkiszowe, owsiane, graham, gryczane, pumpernikiel, pieczywo z dodatkiem ziaren, pieczywo z dodatkiem otrąb, brązowy ryż, gruboziarniste kasze (np. gryczana, pęczak), makaron razowy, pełnoziarnisty, mąka żytnia, mąka owsiana, mąka orkiszowa, mąka sojowa, mąka z ciecierzycy, płatki owsiane, otręby pszenne, otręby żytnie;
• mleko i produkty mleczne: jogurty naturalne, kefir, maślanka i inne produkty mleczne bez dodatku cukru;
• warzywa: wszystkie warzywa (szczególnie zielonoliściaste) pod różną postacią (surowe, gotowane, blanszowane, kiszone);
• owoce, a szczególnie: maliny, porzeczki, jabłka, borówki, kiwi, cytrusy, agrest, jagody, wiśnie, truskawki;
• chude mięso z indyka i z kurczaka, chuda wołowina, cielęcina, dziczyzna;
• ryby i owoce morza;
• nasiona roślin strączkowych: soczewica, ciecierzyca, fasola, groch;
• zdrowe tłuszcze: oliwa z oliwek, olej lniany, olej z wiesiołka, olej z pestek dyni, olej z pestek winogron, olej z czarnuszki, awokado;
• orzechy, pestki, nasiona.

Sprawdź także: Zamienniki cukru. Poznaj te najzdrowsze!

Przykładowe posiłki dla diety w cukrzycy typu 2 

Indyk duszony w pomidorach

Składniki:

• 80 g piersi z indyka
• pół cebuli
• ząbek czosnku
• 1 marchewka
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• szklanka pomidorów z puszki krojonych
• 1/4 brokułów
• 3 łyżki natki pietruszki
• 1 łyżeczka koperku
• 2 łyżki jogurtu naturalnego
• 3 łyżki kaszy gryczanej
• 1 łyżka pestek słonecznika

Sposób wykonania:

Umyj mięso i pokrój je na mniejsze kawałki. Pokrój drobno cebulę, posiekaj czosnek, marchewkę zetrzyj na tarce o grubych oczkach. W garnku na oliwie podsmaż cebulę, czosnek i marchew. Dodaj do nich mięso, dopraw solą i pieprzem, podlej wodą i duś do miękkości. Dodaj pomidory i duś wszystko jeszcze przez kilka minut. Ugotuj brokuły i podziel na mniejsze kawałki. Na koniec wymieszaj mięso z posiekaną natką pietruszki i nasionami słonecznika. Ugotuj kaszę gryczaną według przepisu na opakowaniu. Przygotuj sos: wymieszaj jogurt z posiekanym koperkiem i polej brokuły.

Sałatka z tuńczykiem i groszkiem

Składniki:

• 1 puszka tuńczyka w wodzie (konserwowego)
• 1 jajko
• 5 łyżek groszku zielonego konserwowego
• 30 g ryżu brązowego
• 2 łyżki jogurtu naturalnego
• 2 ogórki kiszone
• 1 łyżeczka musztardy

Sposób wykonania:

Jajko ugotuj na twardo i pokrój w kostkę. Ryż ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Do miski dodaj tuńczyka, jajko, groszek, ryż i pokrojonego ogórka. Wymieszaj z jogurtem i musztardą. Dopraw solą i pieprzem do smaku. 

Czego unikać w trakcie diety cukrzycowej?

W diecie cukrzycowej typu 2 należy przede wszystkim ograniczać spożycie cukrów prostych i produktów wysokoprzetworzonych, które niekorzystnie wpływają na glikemię. Na szczęście istnieje wiele przepisów na dania i wypieki o niskim indeksie glikemicznym, np. fasolowe brownie, które można uwzględnić w menu dla cukrzyka typu 2. 

W diecie chorych na cukrzycę ogranicza się:

• cukier spożywczy, miód, a także produkty z dodatkiem cukru, miodu, syropu glukozowo-fruktozowego itp.;
• słodkie napoje, soki owocowe, wody smakowe, kompoty;
• słodkie wyroby cukiernicze (rogaliki, ciastka, ciasta, batoniki itp.);
• słodzone produkty mleczne;
• wysokosłodzone dżemy, konfitury, marmolady, suszone owoce, przetwory owocowe i słodycze;
• fast foody, gotowe dania;
• słone przekąski.

Spożywanie alkoholu również nie jest dobrym pomysłem, ponieważ stwarza ryzyko wystąpienia niedocukrzenia. Należy także ograniczać spożycie soli do 5 g/dobę. 

Efekty po zastosowaniu diety cukrzycowej

Celem diety cukrzycowej typu 2 i terapii cukrzycy jest kontrola glikemii oraz redukcja rozwoju powikłań cukrzycy. Odpowiednio skomponowana dieta w cukrzycy typu 2 powinna korzystnie wpływać nie tylko na glikemię, ale i masę ciała (redukcję nadmiernej masy ciała i utrzymanie prawidłowej wagi), gospodarkę lipidową (frakcję LDL, HDL, stężenie trójglicerydów) oraz ciśnienie tętnicze.

Jeśli nie wiesz, co jeść przy cukrzycy typu 2 i nie masz czasu na przygotowywanie posiłków, dobrym pomysłem będzie catering dietetyczny o odpowiednio dobranej energetyczności i niskim indeksie glikemicznym.

Bibliografia:

1. International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas, 7 ed. Brussels, Belgium: International Diabetes Federation, 2015.